Hand reiken naar het nieuwe leven

Ieder kind verdient de best mogelijke start van zijn of haar leven en een optimale kans op een goede toekomst. De eerste duizend dagen van een kind zijn cruciaal voor een goede start en goede gezondheid op latere leeftijd. Daarom zet Zuid-Limburg het programma Kansrijke Start in met speciale aandacht voor ouders en kinderen die extra steun of zorg nodig hebben. In de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind werken partijen in het medische en sociale domein steeds intensiever met elkaar samen. Geboortezorg Flex is een van de activiteiten binnen Kansrijke Start. Nummer 1 mocht de resultaten zien die net uit de kraamkamer komen.

Door Jos Benders, arts-redacteur

Joost Groothuijsen, directeur van Geboortezorg Limburg; Ria Smeets, senior beleidsadviseur en programmacoördinator Kansrijke Start van de GGD Zuid Limburg. U stelt vast dat Geboortezorg Flex aan de verwachtingen beantwoordt?
‘Absoluut. De samenwerking tussen de hulpverleners, het enthousiasme van de kraamverzorgenden en de ervaringen van de gezinnen zijn bovendien heel mooi om te zien.’

Wat heeft Geboortezorg Flex gezinnen te bieden?
‘In de proef hoeft een groep gezinnen de wettelijke eigen bijdrage voor kraamzorg niet te betalen. Zo kunnen zij kosteloos kraamzorg krijgen tijdens de eerste acht tot tien dagen na de bevalling. Daarnaast krijgt een groep kwetsbare gezinnen extra ondersteuning van een kraamverzorgende in de eerste zes maanden na de geboorte van de baby.’

De ggd monitort de ervaringen met Geboortezorg Flex.
‘De kraamverzorgenden zijn enthousiast en geven aan dat ze de gezinnen door de proeftuin beter kunnen helpen. De zorg kan meer op maat worden geboden en financiën van het gezin spelen geen rol meer in de hoeveelheid uren kraamzorg die een gezin krijgt. Ook de gezinnen zijn enthousiast. Ze geven aan dat ze meer overzicht en structuur hebben gekregen en meer zelfvertrouwen als ouder.’

Hoe kon worden vastgesteld dat er noodzaak was aan een extra kraamzorgimpuls?
‘Het blijkt dat juist gezinnen in een kwetsbare situatie vaak niet de kraamzorg ontvangen die ze nodig hebben om met zelfvertrouwen en aansluitend zelfredzaam het ouderschap aan te gaan. De wettelijk vastgestelde eigen bijdrage en maximale ureninzet in de kraamzorg spelen hier mogelijk een belangrijke rol.’

Waarom is gekozen voor de focus op Zuid-Limburg?
‘Het blijkt steeds meer dat de postcode waar je wieg staat een grote rol speelt in een kansrijke start van een leven. Verschillende gemeenten in Zuid-Limburg hebben te maken met grote verschillen. Met het programma Trendbreuk* wil Zuid-Limburg meer kinderen gezond en kansrijk laten opgroeien, zodat we de achterstand inlopen. Geboortezorg Flex is een onderdeel van de Trendbreuk-aanpak.’

Wat was het eerste obstakel waar u bij de uitrol tegenaan liep?
‘Het was belangrijk voor het programma om bekendheid te krijgen bij de betrokken hulpverleners en verwijzers. Vaak is de verloskundige de belangrijkste verwijzer.’

Wat is voor de afnemers van uw zorg, de moeders, het grootste profijt?
‘Het wegvallen van de verplichte eigen bijdrage is een groot voordeel en maakt de zorg toegankelijker. Daarnaast is de verlengde inzet van de kraamzorg laagdrempelig en kan snel plaatsvinden. De kraamverzorgende neemt expertise mee over de kraamvrouw, voeding, babyverzorging, hechtingen et cetera. De nauwe samenwerking tussen de Jeugdgezondheidszorg, de verloskundige en de kraamzorg maakt de ondersteuning compleet.’

Hoe kunnen aanstaande moeders eventueel zichzelf aanmelden?
‘Het aanmelden gaat altijd via een zorgverlener; vaak is dat de verloskundige. Deze kijkt of men in aanmerking komt voor de pilot. Vervolgens volgt er een prenataal huisbezoek en een aanmelding bij de coördinator van het programma. Tijdens het huisbezoek wordt bekeken welke ondersteuning het meest passend is. De verloskundige, de Jeugdgezondheidszorg en kraamzorg besluiten in overleg of Geboortezorg Flex wordt ingezet.’

Hoe kan Geboortezorg Flex ook in de komende jaar-gangen blijven bestaan?
‘De politiek heeft een belangrijke rol als het gaat om het vervallen van de eigen bijdrage. De kraamzorg is reeds bezig met een nieuwe indicatiemethodiek om langer en op maat zorg en ondersteuning te kunnen bieden. De gemeenten en de zorgverzekeraars blijven belangrijke samenwerkingspartners voor de toekomst.’

Ten slotte, wat zegt de rest van het land over weer een impuls voor Zuid-Limburg?
‘Veel professionals en beleidsmakers uit het land kijken met grote belangstelling mee. Mogelijk dat dit programma ook zeer geschikt is voor vergelijkbare gebieden in de rest van het land.’