BLOG | ARNOLDUS DE VILLA NOVA
ARNOLDUS DE VILLA NOVA
Maart uitgave 2024
Vandaag de dag bestaat een streven in Catalonië naar zelfstandigheid dat door de regering in Madrid met krachtige hand de kop wordt ingedrukt. In het grijze verleden was Catalonië veel groter en werd het Catalaans ook in grote delen van Frankrijk gesproken. Zo ook in Roussillon, de streek rond Perpignan tegen de oostelijke Pyreneeën aan, dat pas in 1659 onder Franse heerschappij kwam. Het is een droog land met een ruwe kust. En hoewel de naam Costa Brava pas aan het beging van de twintigste eeuw geïntroduceerd werd, zegt het woord brava, wat in het Catalaans ruig betekent, genoeg.
De wijnbouw werd aldaar zeshonderd jaar voor Christus door de Grieken bedreven. Zij stichtten de stad Amurias vanwege de rijkdom aan mineralen. De gezichtsbepalende en door de klimaatverandering dit jaar niet met sneeuw bedekte 2785 meter hoge Pic du Canigou (Catalaans Pica del Canigó) inspireerde de Grieken om de streek Pyréne (bergvuur) te noemen. De naam Pyreneeën was geboren. Ook de Romeinen, die later arriveerden, hebben dankbaar gebruikgemaakt van de wijngaarden. Ook na het vertrek van deze bezetters bleef men in de Languedoc wijn produceren.
De arts en astroloog Arnoldus de Villa Nova (1240-1311) vestigde zich in Roussillon en werd rector van de universiteit in Montpellier. Met kennis opgedaan bij de Arabieren tijdens een der kruistochten, was hij bekwaam in het distilleren van alcohol. Het warme en droge klimaat maakte dat vóór de uitvinding van de wijnfles medio achttiende eeuw de wijn uit Roussillon snel bedierf door azijnsteek. De gisting liet Arnoldus voortijdig stoppen door pure alcohol aan de most toe te voegen. Het verhoogde alcoholpercentage doodt de gistcellen en tevens kan hierdoor de wijn lang bewaard worden. Er blijft suiker vanuit de druiven over wat een zoete wijn oplevert. Men noemt dat hier Vin Doux Naturel (VDN) en het proces van versterken mutage.
Het plaatsje Maury, vlak bij Perpignan, is een excellente plek om deze wijnen te bestuderen. Er zijn in dit slaperige dorp nog geen achthonderd inwoners, maar wel een excellente cave coopérative: Les Vignerons de Maury. Het is de granachedruif die de beste VDN geeft op arme, droge en stenige grond. In een gebied waar het driehonderd dagen per jaar waait en bijna nooit regent, lukt dat goed. Bosbranden vinden hier dan ook jaarlijks plaats. De grenache noir geeft wijn de geur van kers, braam en zwarte bes mee. Dat proeft men vooral in de jonge wijn. Maar de specialiteit zit hem in de oude wijn. Een VDN heeft de eigenschap om heel lang te leven. Vijftig jaar en ouder is geen uitzondering. Het domein Mas Amiel in Maury staat al heel lang hoog aangeschreven.
In de vijftien jaar oude wijn ontdek ik honing, gekonfijt fruit maar ook cacao en weer kersen. Een magnifiek glas. Andere producenten als Domaine Lafage en Domaine Semper zijn heel goed. Het is echter de cave die domineert. Ze beschikken over zo’n zeventienhonderd hectaren wijngaard in Maury, Côtes du Roussillon en Muscat de Rivesaltes. Van de appellation Maury komt vijfentachtig procent van de wijn van deze verenigde groep wijnboeren. Ze hebben ook een witte Maury, maar het is
de rode VDN van de grenache noir die onze aandacht verdient. In de eerste plaats de Maury Tuilé Réserve 2011. Dit vanwege de frisheid, geconcentreerd donker fruit, harmonie en vriendelijke prijs. Met het ouderen verandert de smaak van primaire aroma’s naar secundaire en tertiaire geuren en smaak. De cave biedt ruime mogelijkheden om oude wijn te kopen. De Vieille Réserve kan men van 1977 tot 1997 verkrijgen. Nog meer bijzonder is de collectie Chabert de Barbera van 1974 tot 1985.
En juist de goedkoopste (1985) onderscheidt zich op dit moment als een juweel van een wijn. Wel kostbaar, maar bij het rijpen verdampt er wijn en dat kost nou eenmaal geld. Deze wijnen worden gekenmerkt door een harmonie van zoet, zuur en de alcohol. Bijzonder is dat de wijn goed harmonieert met chocolade. Maar ook met noten en sterke kazen zoals roquefort. Verder is de combinatie met foie gras en kruidig (Aziatisch) eten en zelfs met tamme eend met kruiden geslaagd.
