Valpreventie voorkomt veel leed en bespaart kosten
Elke vijf minuten belandt een vijfenzestigplusser in het ziekenhuis na een valpartij. Niet zelden met fatale afloop, heel vaak gevolgd door een ingrijpende operatie en het verlies aan zelfstandigheid. Valpreventie kan veel leed voorkomen en kosten besparen, zo blijkt tijdens het project Stevig Staan in zeven Noord-Limburgse gemeenten. Het aantal valincidenten daalde met vijfenzeventig procent. Reden voor de betrokken partijen, onder wie de Rabobank, om een verdere uitrol te ondersteunen.
Door JOS CORTENRAAD | Fotografie PAUL ROUS
Gestruikeld over een stoeptegel, uitgegleden in de badkamer, traptrede gemist, blijven haken achter een matje of drempel. Het overkomt dagelijks honderden mensen, veelal ouderen. Valpartijen die hun leven
vaak blijvend veranderen. Zelfstandig wonen wordt lastig of zelfs onmogelijk, permante hulp is noodzakelijk.
Met het stijgen van de gemiddelde leeftijd neemt het aantal valpartijen toe, maar in Noord-Limburg is een dalende tendens te zien. ‘Dankzij het programma Stevig Staan’, zegt projectleider Nicole Rommens. ‘Eind 2022 zijn we gestart met ons preventie- en beweegprogramma en we zien een duidelijke afname van het aantal ouderen dat bij de huisarts of op de eerste hulp belandt na een valpartij. Een daling tot wel vijfenzeventig procent.’
Fantastisch resultaat
Hoe komt ze aan dat cijfer? ‘Simpel. We hebben in de deelnemende gemeenten Venlo, Venray, Gennep, Horst aan de Maas, Beesel, Bergen en Peel en Maas ruim 3500 ouderen gesproken en gescreend op hun risico om te vallen. Van hen zijn er 1100 met een cursus valpreventie of met een cursus bewegen gestart en onder die groep is het aantal incidenten met vijfenzeventig procent gedaald ten opzichte van de voorgaande jaren. Een fantastisch resultaat, beter dan we verwacht hadden. En dat met alle partners in de keten.’
Financierders
Stevig Staan is een initiatief van Vilans, De Zorggroep en de gemeenten, gesteund door zorgverzekeraars CZ en VGZ, het Zorgkantoor en fysiotherapieketen FysunieQ. Vier financierders, onder wie de Rabobank, zijn aangehaakt om de totale kosten van zo’n 2,5 miljoen euro te dekken. ‘Een stevig bedrag’, erkent Nicole, ‘maar er komt nogal wat bij kijken. We hebben informatiebijeenkomsten gehouden in de gemeenten, zelfstandig wonende ouderen actief benaderd en uiteindelijk dus 3500 mensen gescreend. Vervolgens hebben we met oefen- en fysiotherapeuten de cursussen opgezet voor de uiteindelijk duizend deelnemers. De mensen volgen een beweegprogramma en leren waar de risico’s schuilen. Na de cursus van veertien weken hebben we elk halfjaar contact om te horen hoe het gaat en of er incidenten zijn geweest.’
Oplossing preventie
Het leeuwendeel van de kosten zijn de declareerbare uren van de begeleiders en therapeuten. ‘Toch was het niet heel moeilijk om partijen te interesseren. Valincidenten zorgen voor een toenemende belasting van de zorg terwijl we juist het tegenovergestelde willen. Preventie is dan de oplossing. Dat besef is er, ook bij financiële partijen. Social Finance NL heeft goed werk geleverd door al die partijen met elkaar te verbinden en het plaatje rond te krijgen.’
Maatschappelijk
Rabobank was vroeg bij Stevig Staan betrokken en draagt verdeeld over een aantal jaren 250 duizend euro bij. ‘Geen investering’, zegt Monique Luijten, coöperatief directeur Rabobank in Limburg, ‘maar een coöperatieve bijdrage. Onze rol als bank verandert. Als coöperatieve bank zijn we steeds meer betrokken bij maatschappelijke initiatieven. Dat vind je terug in onze missie Growing a better world together. We richten ons daarbij onder meer op drie transities: energietransitie, voedseltransitie en financieel gezond leven. We steunen innovatieve ideeën en preventieve oplossingen, werken graag samen met andere partijen en overheden. Stevig Staan is een uitstekend voorbeeld van brede samenwerking met impact op de gezondheid.’
Coöperatief dividend Rabobank
‘De Rabo-bijdrage komt uit het coöperatief dividend’, vult John Janssen aan, Business Development Manager & teamlead Medicidesk bij Rabobank in Limburg. ‘Uit dat fonds steunen we de clubkas van verenigingen, delen we persoonlijke coöperatieve cheques uit aan initiatieven die zorgen voor sociale verbinding of maatschappelijk toegevoegde waarde en we dragen dus ook bij aan projecten als Stevig Staan. Dat be- slist niet de directie, maar dat doen onze ledenraadsleden. Dat is het kenmerk van een coöperatieve bank; de leden bepalen voor een deel welke initiatieven ondersteund worden.’
Rabo Medicidesk Limburg
En natuurlijk zit er ook een commercieel haakje aan. ‘Veel ondernemers in de zorg bankieren bij ons; zzp’ers, maatschappen, artsen, zelfstandig therapeuten, praktijkhouders. Via de Rabo Medicidesk ondersteunen we hen met hun bedrijfsvoering en vragen. We adviseren en denken mee. Onze sectorspecialisten volgen daartoe de ontwikkelingen in de medische wereld op de voet. Onze ondernemers en klanten verwachten een actieve rol van hun bankier. Preventie en vitaliteit zijn steeds vaker terugkerende issues. Door initiatieven als deze te ondersteunen, kunnen we concrete bijdragen leveren. En breder bekeken: het gaat ook om het betaalbaar en toegankelijk houden van de zorg. Als minder mensen gewond raken door een val en dus geen beroep doen op de zorg, is dat voor iedereen winst.’
Sociale contacten
De valpreventiecursus is een succes, logisch dat andere gemeenten ook geïnteresseerd zijn. ‘Van de deelnemers geeft zesentachtig procent aan voordeel te hebben gehad van de cursus’, weet Nicole. ’Ze zijn zelfverzekerder, hebben meer spierkracht en zijn minder bang om te vallen. In Zuid-Limburg zijn de eerste beweegprogramma’s al georganiseerd. Ook vanuit Midden-Limburg horen we positieve geluiden, net als uit andere delen van het land. Prima natuurlijk, we willen onze ervaringen graag delen. Het was best ingewikkeld om zo’n project met zo veel partijen te stroomlijnen, maar dat zal makkelijker worden nu we concrete resultaten kunnen laten zien. Bovendien zijn er diverse positieve extra effecten. Na de cursus blijven veel groepjes elkaar zien. Ze gaan samen wandelen of bewegen, een kopje koffie drinken. Goed voor de sociale contacten dus, zeker voor alleenstaande ouderen erg belangrijk.’
Uitrol Limburg
John Janssen verwacht eveneens een snelle doorontwikkeling. ‘We bewijzen dat het kan; samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en zorgsector. Verzekeraars en Zorgkantoor zijn bereid de kosten deels te vergoeden, ook de gemeenten hebben er geld voor over. Dat maakt preventie voor maatschappelijke investeerders weer interessanter. Wij staan klaar om ook die verdere uitrol te ondersteunen.’
Maatschappelijk rendement
Voor de Rabobank draait het vooral om maatschappelijk rendement, benadrukt Monique Luijten. ‘Minder vallen betekent dat mensen langer mobiel en zelfstandig blijven, gezonder zijn, ook mentaal. Behalve lagere zorgkosten heeft dat ook weer een positieve uitwerking op onder meer de woningmarkt. Het grijpt allemaal in elkaar.’
