Sittard-Geleen wil een Smart City worden

Een Smart City is een stad die beheerd en bestuurd wordt met de hulp van informatietechnologie. Via sensoren en andere bronnen worden data verzameld om bijvoorbeeld het openbaar vervoer of de afvalinzameling beter te organiseren. Of om luchtvervuiling en verkeersopstoppingen aan te pakken. Sittard-Geleen ziet volop kansen en heeft de ambitie om als Slimme Stad bij de koplopers te blijven horen. Er wordt volop proefgedraaid met nieuwe technieken en toepassingen. Niet alleen om er zelf van te leren, maar ook om kennis te kunnen delen met anderen.

Door JOS CORTENRAAD | Fotografie PAUL ROUS

Sensoren, camera’s, algoritmen en big data als basis voor beleid. Het klinkt toch een beetje als big brother, als een ontwikkeling waar robots langzaam maar zeker de touwtjes in handen nemen. Wethouder Leon Geilen snapt de terughoudendheid en de angst, zo zei hij begin dit jaar bij de ondertekening van de City Deal, een landelijk programma waarin gemeenten, maatschappelijke partners en andere overheden samenwerken om innovatie aan te jagen. Graag neemt hij dat gevoel weg. ‘Zo nieuw is het allemaal niet. Privé maken we ook al volop gebruik van slimme oplossingen. De smartwatch, de digitale deurbel, navigatie, enzovoort. Waarom zouden we dan onze stad niet smart inrichten, gebruikmaken van de mogelijkheden en kansen? Vanzelfsprekend met strenge regels over privacy en controle.’

Vooral kansen

‘Ik kan me voorstellen dat niet iedereen een beeld heeft van een Smart City’, zegt Marjolein Pauly, beleidsadviseur Innovatie en Ruimte. ‘En ik snap ook het wantrouwen. Hoe zit het met de privacy? Bepalen computers straks wat ik wel en niet mag? Zeker moeten we heel zorgvuldig te werk gaan, maar digitalisering en het gebruik van data bieden vooral kansen om beter te sturen. En vooral om maatwerk te bieden. We zullen in de toekomst onze menskracht en andere middelen nóg beter moeten inzetten. Waar het om gaat is dat we de juiste dingen doen op de juiste plaats op het juiste moment. De nieuwe technologie gaat ons daarbij helpen, daar ben ik vast van overtuigd.’

Praktijkvoorbeelden

Heel ingewikkeld hoeft dat niet te zijn, het gebruik van sensoren en de daaruit vergaarde data. Marjolein Pauly kan zo een aantal praktijkvoorbeelden uit de eigen gemeente opnoemen. ‘Neem de snuffelfiets’, zegt ze, ‘in feite ons eerste project. We hebben een aantal inwoners bereid gevonden om een sensor op hun fiets te zetten. Bij elk tochtje meet die sensor onder andere fijnstof. Door de meetgegevens over een bepaalde periode te analyseren, kun je zien waar veel fijnstof in de lucht zit. Combineer dat met luchtfoto’s of andere bekende gegevens en je zou de bron kunnen aanpakken.’

Groen in de stad

‘Het project Snuffelfiets was het eerste experiment en daar hebben we veel van geleerd. Nu is het project Pientere Tuinen in gang gezet. Het is bekend dat groen in de stad zorgt voor een lagere temperatuur in de zomer en een prettige sfeer’, vervolgt Marjolein Pauly. ‘Daar ligt een taak voor de gemeente, maar ook voor de inwoners en bedrijven. Iedereen met een tuin of balkon kan een bijdrage leveren. Maar hoe doe je dat goed? We verstrekken in het kader van de Pientere Tuinen vochtsensors die mensen in de grond kunnen stoppen zodat ze zien waar planten het beste groeien, hoe de temperatuur is en waar te veel of te weinig vocht is. Als gemeente krijgen we zo een goed beeld en kunnen we adviseren en sturen. Zonder dwang of schending van privacy. Samen met de organisatie van Pientere Tuinen geven we informatie over onderhoudsvriendelijke planten die toch een verkoelende werking hebben en leren we over onze bodem en bodemdieren die weer goed zijn voor de plantengroei. Zo kunnen we allemaal samen onze stad groener en gezonder maken. Met behulp van data. In de wijk Lindenheuvel krijgt het tuinproject een meer professioneel vervolg. Hier is proeftuin Zeeheldenbuurt ingericht met een aantal sensoren die nog veel meer data verzamelen over groei en verzorging van groen, de invloed van de luchtkwaliteit en verkeersbewegingen.’

Zwerfafval gefilmd

Een ander mooi voorbeeld uit de praktijk is het project Camenai. Aanleiding waren klachten van de buurt over zwerfafval. ‘Een auto van wijkbeheer hebben we uitgerust met een telefoon met camerafunctie’, legt Marjolein Pauly uit. ‘Drie maanden lang is alles wat op de grond lag gefilmd. Alle data zijn in een computermodel gestopt dat een heel inzichtelijk kleurenplaatje produceerde met verschillende soorten afval in de wijk. Dat model is weer de basis voor bredere toepassingen. Monitoring van rijroutes van de vuilnisophalers en monitoring van afvalbakken bijvoorbeeld. Waar wordt veel gestort en waar niet? Natuurlijk kun je dat ook zien, maar met deze data kunnen we overlast en rommel voorspellen en de reinigingsdienst efficiënter inzetten. Dat geldt ook voor het groenonderhoud. Op sommige plekken groeit gras harder dan op andere plekken. Bermen mag je niet te vroeg maaien. Met sensoren hou je dat in de gaten en kun je het onderhoudsschema precies op maat maken.’

Beter sturen

Sittard-Geleen heeft de ambitie om de komende jaren steeds meer een Smart City te worden. ‘Voorlopig zitten we vooral op de openbare ruimte’, aldus wethouder Leon Geilen. ‘Er zijn nog zo veel mogelijkheden. Analyse van verkeersstromen, de aanpak van knooppunten, het slim opwekken en gebruiken van energie, efficiënt pakjes bezorgen, criminaliteit voorspellen en voorkomen, zorg op maat bieden. Informatietechnologie is een middel om beter te besturen, problemen op te lossen. Slim vergroenen zorgt in de zomer voor lagere temperaturen in de stad, bijvoorbeeld. In een Smart City is de afstand tussen overheid en inwoner juist kleiner. Bij alles hebben we als overheid juist de inwoners van Sittard-Geleen hard nodig om samen de juiste dingen te doen. Ik nodig iedereen daarom uit om vooral mee te doen.’