Maastricht leeft toe naar de Heiligdomsvaart
Maastricht maakt zich op voor het grootste religieuze feest van de regio: de Heiligdomsvaart. Eens in de zeven jaar haalt de stad alles uit de kast om de heilige Sint Servaas te eren. Een hoogtepunt voor de katholieke gelovigen van heinde en verre. Een spektakel van pracht, praal en uitbundigheid voor iedereen. Het draait allemaal om de twee ommegangen, processies, op 15 en 22 juni, maar de omlijstende activiteiten beslaan ruim een half jaar. Dominicanen Boekhandel is een van de kristallisatiepunten van de Heiligdomsvaart.
Door JOS CORTENRAAD
Concerten, tentoonstellingen, exposities, lezingen, presentaties, processies, extra heilige missen, gebedsbijeenkomsten in de vele Maastrichtse kerken, theatersessies. Het programma rond de Heiligdomsvaart beslaat precies zeventien getypte vellen papier. De hele stad is van pakweg februari tot en met augustus doordrenkt van de Heiligdomsvaart.
Buitencategorie
‘Maastricht is de stad van de evenementen’, zegt Ton Harmes, directeur van Boekhandel Dominicanen, ‘maar de Heiligdomsvaart is toch wel de buitencategorie. Ongelofelijk wat er dan allemaal georganiseerd wordt in de stad. Zeventien kantjes programma? Ik geloof het onmiddellijk. Ook wij zijn er met onze boekenzaak heel nauw bij betrokken, als partner zelfs. Niet uit commercieel oogpunt. De Heiligdomsvaart trekt vele duizenden pelgrims, omwonenden en toeristen. Die komen als vanzelf wel even bij ons binnen. Nee, deze vroegere kerk die wij als boekhandel mogen gebruiken, heeft altijd een rol gespeeld in dit geweldige spektakel. We horen erbij. Waarbij we wel het accent leggen op de meer literaire en poëtische kant van de Heiligdomsvaart, met af en toe een uitstapje naar de muziek.’
Bruggenbouwer
De Heiligdomsvaart levert elke keer weer een aantal verse boeken op die dan uiteraard bij Dominicanen in de schappen belanden. Dit jaar had Vivianne Rijnders de eer om het spits af te bijten. In februari presenteerde ze haar boek Wees een Bruggenbouwer, geïllustreerd met tekeningen van Tim Pijpers. In eerste instantie bedoeld voor kinderen, maar ook voor volwassenen een aanrader.
Toegankelijk
‘Omdat’, zegt Ton Harmes, ‘dit boekje heel toegankelijk de geschiedenis van Maastricht beschrijft in relatie tot religie en dan met name het fenomeen van de Heiligdomsvaart uit de doeken doet. Een plezier om te lezen hoe de stad zich ontwikkelde tot garnizoen- en handelsstad aan de Maas. Hoe Sint Servaas ooit de eerste bisschop van Nederland was, in Maastricht neerstreek, er overleed in 384 en sindsdien al meer dan zestien eeuwen vereerd wordt als eerste patroonheilige. De eerste ommegang te zijner ere vond plaats eind dertiende eeuw als ik het goed gelezen heb. En nog altijd is het een onbetwist religieus hoogtepunt.’
Houvast
Maar het boek is méér, vervolgt Ton. ‘Vivianne slaat de brug tussen generaties, tussen opvattingen. Precies in de lijn van het centrale thema: bruggen bouwen. De Heiligdomsvaart is er voor iedereen, jong en oud, rijk en arm, gelovig en niet-gelovig, Maastrichts en niet- Maastrichts. We leven in een tijd waarin mensen behoefte hebben aan houvast, zingeving zoeken, het spirituele omarmen. Voor het eerst sinds vele jaren wenden weer méér mensen zich tot het geloof. We zien dat ook in onze zaak. Er is meer belangstelling voor religie en spiritualiteit.’
Pelgrimage
Diverse titels rond de Heiligdomsvaart liggen er bij Dominicanen en de andere Maastrichtse boekhandels. Ton Harmes wil er graag nog één noemen: Pelgrimage naar Maastricht. Een rijk geïllustreerd naslagwerk waarin de zeven auteurs de stad als pelgrimsstad centraal stellen. Het gaat dan om verering en devotie, maar ook om de economische impact, het geld dat pelgrims doneerden, de politieke en economische aspecten. Leerzaam, met een keur aan oude en nieuwe foto’s. ‘Pelgrims hebben de stad welvaart gebracht, en nog steeds. Tel daarbij de toeristen, de publiciteit in de media. Allemaal goed voor de stad, al zie ik dat het programma toch vooral gericht is op de inwoners. Uiteindelijk gaat het daar om.’
Spoken word
Behalve voor diverse boekpresentaties is Boekhandel Dominicanen ook het toneel van presentaties en voorstellingen. Zo staat voor maandagavond 16 juni het Spoken Word Event gepland. Singer- songwriter Chris Dols treedt op en neemt de bezoekers mee door de bijzondere historische collectie van de bibliotheek van de Universiteit Maastricht. En dan is er op 22 juni, op de dag van de tweede en laatste ommegang, de uitvoering van Rainbow. Stadscomponist Hans Leenders schreef in opdracht van de Stichting Beheer Muzikale Nalatenschap Andrée Bonhomme een compositie die door kinderen van de Koorschool Maastricht wordt uitgevoerd op diverse plekken in de stad.
Geweldig jaar
‘Waaronder Dominicanen’, legt Ton Harmes uit. ‘De plek waar Andrée, de beroemdste componiste van Maastricht, ooit piano speelde en componeerde. Dat is voor mij toch wel een van de hoogtepunten waar ik me erg op verheug. Maar dat geldt eigenlijk voor het complete spektakel. We worden er volledig in me meegezogen. De Heiligdomsvaart maakt 2025 cultureel en religieus tot een geweldig jaar.’
