Boekhandel Dominicanen mooiste ter wereld?

Boekhandel Dominicanen is in de race voor de titel Mooiste Boekhandel van de Wereld. De in de monumentale gotische kerk gevestigde zaak van de familie Harmes in hartje Maastricht is door het Australische internationale platform 1000 Libraries genomineerd. Het publiek kiest uiteindelijk de winnaar via een internetstemming.

Door JOS CORTENRAAD

Het nieuws kwam half mei wel even binnen bij het team. ‘Zeg dat wel’, reageert Marloes Smit, marketingmanager bij Boekhandel Dominicanen. ‘We kregen eerst een telefoontje en later, tijdens een videogesprek, de vraag of we mee wilden doen. Uiteraard, genomineerd als mooiste boekhandel ter wereld, wie wil dat niet? Dat alleen al is een geweldige eer, betere reclame kun je niet hebben. Natuurlijk gaan we er alles aan doen om de titel ook echt binnen te halen, al is de concurrentie bepaald niet kinderachtig.

De verkiezing is een initiatief van 1000 Libraries, een jonge stichting die zich sterk maakt voor bibliotheken en boekwinkels wereldwijd. Doel is het bestrijden van analfabetisme, onder meer door het inrichten van minstens duizend schoolbibliotheken in ontwikkelingslanden. Omdat, zo stelt de stichting op haar website, tweehonderdvijftig miljoen kinderen geen toegang hebben tot boeken. Tot de partners en donateurs horen onder meer de universiteit van Melbourne en de Nederlandse accountantsorganisatie KPMG. Zelf zegt 1000 Libraries te bouwen aan een community van miljoenen boekenliefhebbers om de ambities te verwezenlijken.

Stimulans

‘Het is dus niet zomaar een commerciële prijs’, stelt Marloes Smit vast. ‘Er is ook geen geld mee te winnen, alleen publiciteit. Het is natuurlijk fantastische pr als je de prijs wint of in de top tien komt. En we ondersteunen een heel nobel doel: lezen. Daarnaast is zo’n prijs een stimulans voor de boekenbranche in haar algemeenheid. Lezen wordt sowieso populairder; deze competitie helpt daaraan ongetwijfeld mee.’ De concurrentie is inderdaad niet mals. Er zijn negentien kandidaten, waaronder een drijvende bookshop in Londen, een zes verdiepingen tellende winkel in een voormalig bankgebouw in Boekarest, een zaak met een boekentunnel in Los Angeles, een winkel in Venetië waar de boeken onder meer zijn opgeslagen in oude badkuipen en een shop in het Chinese Sichuan waar duizenden boeken een plek vinden onder kunstig geformeerde arcades. Om er enkele te noemen.

Sacraal

‘Allemaal heel bijzondere boekwinkels’, zegt Ton Harmes, eigenaar van Boekhandel Dominicanen, sinds vorig jaar samen met zijn dochter en opvolgster Sylvia. ‘We zijn natuurlijk al heel trots dat we daar tussen staan. Van de andere kant: we hebben heel wat te bieden. Een boekhandel in een kerk uit de dertiende eeuw, de eerste gotische kerk van de Lage Landen. Hoe bijzonder is dat? Boekhandel Dominicanen mag dan geen religieuze functie meer hebben, het sacrale is er nog. Je vóélt hier de geschiedenis. We zitten hier nu bijna twintig jaar en zijn uitgegroeid tot een van de meest bezochte zaken van Maastricht. Zeker tijdens het toeristenseizoen is het hier elke dag druk. Dominicanen is een attractie geworden met ongeveer een miljoen bezoekers per jaar. Toen wij hierheen verhuisden, was de afspraak met de gemeente dat we méér zouden zijn dan een boekhandel. Dat hebben we serieus genomen.’

Historie

De exacte criteria voor de nominatie van 1000 Libraries zijn niet bekendgemaakt. Ongetwijfeld is de locatie belangrijk en wellicht ook de historie. Wat dat laatste betreft, kan Dominicanen bogen op een rijk verleden. De geschiedenis van de kerk gaat terug tot 1261, als de Orde van de Dominicanen zich in Maastricht vestigt en de kerk bouwt. Door de eeuwen heen is de kerk regelmatig doelwit van plunderingen, onder meer door de Spaanse, Franse en Duitse bezetters. Al in 1846 vervalt de religieuze functie, waarna het gebouw dienstdoet als onder andere concertzaal, stadsarchief, fietsenstalling en feestzaal (kindercarnaval). In 2006 vestigt boekhandel Selexyz zich in de kerk. In 2015 verandert de naam na een doorstart in Boekhandel Dominicanen onder leiding van Ton Harmes.

Ontmoetingsplek

Ton Harmes benadrukt dat Dominicanen veel meer is dan een boekhandel. ‘We hebben niet alleen een assortiment van meer dan vijfenveertigduizend boeken in verschillende talen en in alle mogelijke categorieën, we verkopen ook cd’s, vinylplaten en cadeauartikelen. Daarnaast is er vrijwel elke week wel een evenement. Een boekpresentatie, een expositie, een lezing, een debat, muziek. We zijn zeer betrokken en actief bij evenementen en feesten in de stad, zoals dit jaar de Heiligdomsvaart en de Museumnacht.’

Internationaal

De boekhandel op vijftig meter van het Vrijthof is ook een ontmoetingsplek met een heel populaire koffievleugel van Coffeelovers. ‘Langzaam maar zeker hebben we internationale bekendheid opgebouwd’, zegt Sylvia Harmes. ‘Binnenkort wordt hier bijvoorbeeld een Koreaanse poëzieprijs uitgereikt. Ik denk dat we ook daardoor op het netvlies van 1000 Libraries zijn gekomen. En door eerdere internationale vermeldingen. Zo werden we opgenomen in een lijst coolest bookshops van CNN en riep The Guardian ons in 2007 uit tot mooiste boekhandel van de wereld: The Fairest Bookshop of the world, a bookshop made in Heaven.’

Top tien

De prijs winnen wordt nog een hele uitdaging. ‘Dat is zwak uitgedrukt’, zegt Marloes Smit. ‘In vergelijking met Londen, LA of Sichuan is Maastricht natuurlijk maar een klein stadje. Zelfs als alle inwoners, de regio of half Nederland op ons stemt, leggen we het getalsmatig af. Maar we gaan ervoor. We hebben heel veel trouwe klanten en volgers, bijvoorbeeld op TikTok en Instagram. Daarvoor gaan we een apart filmpje opnemen. We wijzen onze bezoekers hier en in onze vestiging in Heerlen op de verkiezing. We gaan veel posten op de socials en zoeken de pers op. Wie weet hoe het balletje rolt. Buitenlandse toeristen die ooit hier waren, stemmen misschien ook op ons. Maar realistisch: een plek in de top tien zou ook al mooi zijn. Zeggen dat je een van de tien mooiste boekhandels ter wereld bent, ik teken ervoor. En de stad Maastricht waarschijnlijk ook. Mooie reclame, toch?’

Stemmen

De verkiezing Mooiste Boekhandel ter Wereld wordt gehouden door 1000 Libraries. Stemmen kan alleen via de website van de organisatie. Tegelijk wordt de Mooiste Bibliotheek ter Wereld verkozen. Ook hier is er maar één Nederlandse kandidaat: de bibliotheek van het Rijksmuseum in Amsterdam. Stemmers komen eerst uit bij deze verkiezing en kunnen na hun keuze voor de mooiste bibliotheek vervolgens doorklikken naar de pagina waar de negentien mooiste boekhandels staan vermeld. Boekhandel Dominicanen staat op letter D. Stemmen kan nog tot 15 juli.

Kijk op https://awards.1000libraries.com/BoekhandelDominicanen.