Benoemd tot executeur? Weet waar u aan begint!
Notaris mr. Ghislain van Kan is met zijn team gespecialiseerd in erfrecht en nalatenschappen. Een gecompliceerde discipline met legio aspecten en valkuilen. In deze rubriek neemt hij de lezer mee in de notarispraktijk van alledag. Deze keer over de executie van een op het eerste oog eenvoudige erfenis. Dat blijkt nogal tegen te vallen.
Op een gewone doordeweekse dag zit ik in ons kantoor in Merkelbeek tegenover broer en zus, samen benoemd tot executeur van de erfenis van hun pas overleden moeder, weduwe van hun vader. Ze vragen om een standaard verklaring van erfrecht, want die hebben ze nodig, zo hebben ze gelezen op internet.
Nu krijg ik van het woord standaard bijna automatisch een nare bijsmaak in de mond. Als notaris in een nalatenschapspraktijk weet ik inmiddels dat niets standaard is. Ook nu is dat al snel duidelijk. Bij doorvragen blijkt dat er vier kinderen in het gezin zijn van wie er één inmiddels is overleden. Vader is vijftien jaar eerder overleden en had een zogenaamd langstlevende testament. De erfdelen van de vier kinderen zijn dus nu, bij overlijden van moeder, opeisbaar.
Zo ver niets bijzonders, maar verderop in het gesprek rinkelen bij mij de eerste alarmbellen. Sinds het overlijden van moeder zijn de executeurs, broer en zus, voortvarend te werk gegaan. De inboedel is reeds verdeeld, de eigendomswoning is ontruimd en staat te koop. Op mijn opmerking dat ze wel erg voortvarend te werk zijn gegaan, luidt de reactie: ‘Wij zijn toch executeur en kunnen dit dan toch ook allemaal doen?’ Even later wordt het geluid van de alarmbellen oorverdovend. Broer en zus reiken me een brief aan van de weduwe van hun overleden broer. In deze brief maakt de weduwe aanspraak op het zogenaamde vadersdeel dat haar man geërfd zou hebben van zijn overleden vader. Destijds was betreffend bedrag vijfentwintigduizend euro per kind, maar nu blijkt dat plots veel meer te zijn, zo staat in de brief.
De executeurs hebben inmiddels zelf een berekening gemaakt en dat bedrag is niet meer aanwezig in de nalatenschap van de langstlevende, de moeder. Wat nu te doen? U voelt ’m al aankomen: denk eerst goed na voordat u een benoeming tot executeur aanvaardt. Een executeur kan enkel beheren. In het geval dat de executeurs ook erfgenaam zijn, vervagen de rollen en kan het uitvoeren van bepaalde handelingen leiden tot het zuiver aanvaarden van een nalatenschap met alle consequenties van dien. Ook als die erfenis negatief zou zijn. Het is van groot belang om de nalatenschap met haar bezittingen en schulden goed in kaart te brengen. In het onderhavige spelen de kindsdelen van de eerder overleden ouder, waarop de bovenstaande weduwe een beroep doet, een cruciale rol. Deze zogenaamde kindsdelen kunnen namelijk behoorlijk oprenten. Dat kan ertoe leiden dat de nalatenschap van de overledene negatief wordt. Gaan de executeurs te voortvarend aan de slag, bijvoorbeeld met het opruimen en verkopen van de woning, dan kunnen ze mogelijk aansprakelijk gesteld worden voor foutief of nalatig handelen.
Die aansprakelijkheidsstelling zien we regelmatig voorbijkomen in onze praktijk, zeker als de afwikkeling van een erfenis in handen is van niet-professionele executeurs. Weet dus goed waar u aan begint en aanvaardt niet onopgemerkt aansprakelijkheden door lichtzinnig een executele te aanvaarden en de taken en dan met name de verplichtingen voor lief te nemen. Voor gedegen en vakkundig advies kunt u bij ons, de professionele executeur, immers altijd terecht.
