Anya Niewierra koestert haar vrijheid

Ze won twee keer de prestigieuze Hebban-prijs voor de beste thriller, het publieke eerde haar met de NS Publieksprijs voor De Camino en de Volkskrant riep haar uit tot de nieuwe koningin van de Nederlandse letteren. Zelf blijft Anya Niewierra nuchter onder alle loftuitingen en aandacht. ‘Ik word er geen ander mens door. Belangrijker is dat ik me eindelijk vrij voel en me volledig kan concentreren op het schrijven. Heerlijk.’

Door JOS CORTENRAAD | Fotografie ELLEN VAN BENNEKOM

De negentiende februari van dit jaar staat voor altijd in haar geheugen gegrift. Het is de dag dat ze definitief de deur achter zich dichttrekt van de VVV in Zuid- Limburg, Visit Zuid-Limburg. Tweeëndertig jaar heeft ze als directeur ziel en zaligheid gelegd in het promoten van het toerisme. Altijd in touw, talloze avonden en weekends opgeofferd, Limburg tot in alle Europese uithoeken en nog verder op de kaart gezet. En nu is het klaar. Achter die deur lonkt de vrijheid, het fulltime schrijverschap. ‘Eindelijk vrij, zo durf ik het wel te omschrijven’, zegt Anya Niewierra. ‘Ik bepaal nu mijn eigen agenda, ben weer eens thuis met mijn man. Die heeft zo veel opgeknapt als ik aan het werk was, me de ruimte gegeven om te schrijven. We hebben nu wat meer tijd samen. Ik spreek af met mijn kinderen en vrienden, ga naar de yoga, reis voor de research. Eigen baas over mijn eigen tijd. Tijd die ik zeker weten voor een deel benut om te schrijven. Een volgend boek is al in de maak.’

Schrijftempo

Achteraf gezien had ze het misschien eerder moeten doen, stoppen bij de VVV. Ook omdat ze sinds haar schrijversdebuut in 2013 zo succesvol was met haar literaire thrillers waaronder De Camino waarmee ze voor de tweede keer de Hebban-prijs won. ‘Misschien wel ja, mijn schrijftempo lag niet erg hoog. Eén boek per twee, drie jaar. Maar de VVV was natuurlijk ook mijn passie, mijn kindje. Ik heb er heel graag gewerkt; het werd alleen wat veel. Er was altijd meer werk dan uren. Ik werd er volledig door opgeslokt. Schrijven bood me ontspanning. De kans om even aan de hoge werkdruk te ontsnappen, ’s avonds, in de weekends en tijdens vakanties. Het was een mooie combi en we hebben met de VVV ook veel bereikt, Zuid- Limburg echt wel in de picture gekregen. Kijk maar naar de cijfers. Dankbaarheid overheerst, maar vorig jaar ging de knop om.’

Kampvuur

Dat gebeurde tijdens een feestelijk diner ter gelegenheid van haar zestigste verjaardag, samen met man en kinderen en aanhang. ‘Ik kreeg een dwingend appje van mijn werk en sprong gelijk in het gareel. Ineens kwam daar het besef dat de VVV al tweeëndertig jaar dag en nacht mijn leven beheerste. Ook vond in diezelfde periode politieke besluitvorming plaats over een nieuw toeristisch programma met daarin een belangrijke rol voor Visit Zuid-Limburg. En verder wonnen we onverwacht vier grote Europese projecten. Nog meer werkdruk, dacht ik. Het gaf me stress. Ik onderkende dat ik niet meer de energie had om die intensieve VVV-kar te blijven trekken. Ik had de leeftijd bereikt waarbij je het jagen inruilt voor een rustiger plekje aan het kampvuur. Een Keltische levensbeschouwing: als je ouder wordt, ga je meer filosoferen, meer nadenken en je ervaring en wijsheid delen. Voor mij betekende het de keuze maken voor de creatieve mens in mij, waaronder het schrijverschap. Leven in mijn eigen tempo. Het was ook het goede moment. Mijn vertrek zou samenvallen met de start van die nieuwe projecten. Ik vond het belangrijk om de VVV goed achter te laten. Ik voel nu vooral dankbaarheid.’

Vrijheid

Vanaf de eerste dag was daar het gevoel van vrijheid. ‘Dat mag je letterlijk nemen, alsof de navelstreng werd doorgeknipt. Alsof er een raam in mijn geest openging. Ideeën, ideeën en nog eens ideeën. Het schrijven gaat zo makkelijk, ik geniet. Schrijven is in mijn ogen sowieso iets wat met het ouder worden beter gaat, door kennis en ervaring. Eerst heb ik het Zomerlezengeschenk afgerond, nu werk ik aan een volgend boek. Dat speelt in Engeland, meer wil ik daar nog niet over zeggen. Wanneer het uitkomt? Ik denk volgend jaar.’

Het nieuwe boek sluit ongetwijfeld aan bij de serie literaire thrillers die Anya Niewierra, geboren en opgegroeid in Kerkrade, sinds 2013 publiceerde. Stuk voor stuk succesvolle boeken met natuurlijk De Camino en vorig jaar De nomade als grootste kaskrakers. Van De Camino werden er tot nog toe bijna 750 duizend verkocht, aangejaagd door twee prijzen waaronder de NS Publieksprijs in 2023.

Stroomversnelling

‘Daarna is alles wel in een stroomversnelling gekomen. Ik stond in 2024 met vijf boeken in de top 100, was de meest verkochte en meest uitgeleende schrijver in de bibliotheken én scoorde platina met De Camino. Een serie is in de maak en mijn werk wordt in meerdere landen uitgegeven. Ongekend. Je wordt voor van alles en nog wat gevraagd. Presentaties, signeersessies, interviews, radio- en tv-programma’s. Vanwege mijn baan bij de VVV moest ik helaas vaak de boot afhouden, maar sinds februari van dit jaar loopt de agenda vol. En ja, ik vind het leuk. Vooral omdat ik de ruimte krijg om met lezers in gesprek te gaan over de inhoud van mijn boeken. Ik wil lezers aan het denken zetten, prikkelen, een boodschap meegeven. In de vorm van spannende thrillers, fictie dus met de werkelijkheid als achtergrond en basis.’

Maatschappelijk

Thrillers in een historische en maatschappelijke context. Zo staat in De nomade de ingewikkelde geopolitieke situatie in Oost-Europa centraal, de teloorgang van de democratie, beschreven vanuit een reisjournaliste die tegelijk ook nog geconfronteerd wordt met een dementerende vader. In De Camino is de burgeroorlog in Bosnië leidend, in Het dossier de angst onder het Stasi-regime in de voormalige DDR, in Het bloemenmeisje het wegdrijven van de westerse mens van de natuur. Gelaagde verhalen waarin ze ook persoonlijke ervaringen verwerkt, zoals het dementieproces van haar eigen moeder en de bijzondere band die ze heeft met haar dochter Merel Godelieve. ‘We hebben samen de roman Ook dat nog geschreven en in mei van dit jaar heeft Merel met De laatste ravendochter haar eigen debuut gemaakt. De recensies zijn lovend, dat raakt me nog meer dan de recensies over mijn eigen boeken.’

De stilte

Vorig jaar kreeg Anya Niewierra het verzoek om het Zomer- lezengeschenk te schrijven, passend bij de jaarlijkse campagne van de CPNB om het lezen te stimuleren. Anya voegt zich daarmee bij een illuster rijtje schrijvers onder wie Jo Nesbø, Matthijs van Nieuwkerk en Renate Dorrestein. Wie in de periode juni-juli een boek van minimaal vijftien euro koopt, krijgt het Zomerlezengeschenk er gratis bij, deze keer getiteld De stilte. ‘Voor mij dé gelegenheid om het hoofdstuk VVV af te sluiten. De stilte speelt zich grotendeels af in de grotten onder Valkenburg. Ik mag de inhoud niet onthullen, maar duurzaam toerisme speelt een belangrijke rol. Mijn stokpaardje bij de VVV waar ik altijd heb gepleit tegen de verdisneysering en het massatoerisme met veel verkeerslawaai en plat vertier. Een boek dus ook met een boodschap. Ik kon het niet laten...’