BLOG | Het nieuwe klimaat
Het nieuwe klimaat
Juni uitgave 2024
La Meuse, zeg maar de Luikse variant van onze De Limburger, berichtte in haar krant van 24 april dat veertig procent van de wijnoogst van dit jaar door de nachtvorst in de regio Luik verloren was gegaan. Op 1 mei was er een forse hagelbui in Chablis met enorme schade aan de druivenstokken. We ontkomen er niet aan te concluderen dat de klimaatverandering niet alleen veel sneller gaat dan gedacht, maar ook steeds meer voelbaar is. Bovendien ziet het er niet naar uit dat de mensheid in staat is om snel overstag te gaan om die maatregelen te nemen die nodig zijn om de klimaatverandering een halt toe te roepen.
Het opwarmen van de aarde leidt tot meer verdamping en daardoor ook tot meer en vooral heftige regenval. Dat voelen de Limburgers aan den lijve. In gebieden zoals Bordeaux die gevoelig zijn voor meeldauw, een schimmelziekte van druiven die maar moeilijk te bestrijden is, zal veel regen leiden tot meer problemen en tegelijk het gebruik van pesticiden - of bij de bioboeren van kopersulfaat - alleen maar laten toenemen. Juist iets dat we niet meer willen voor onze wijn. Elise Uijttewaal, die langzaam het wijnbedrijf van haar vader overneemt, moest op Château Saint-Hilaire een perceel van vier hectare dat in transitie naar biologisch was toch chemisch bespuiten om nog iets te kunnen redden door de meeldauw. Ze is bang dat te veel kopersulfaat dat bioboeren gebruiken te veel koper in de grond achterlaat en daarmee ook niet goed is voor de biodiversiteit.
Dit is een sprekend dilemma waarmee een wijndomein, dat een van de betere Cru Bourgeois in de Médoc produceert, worstelt. Van oudsher waait er veel wind door Roussillon naar Corbières. Deze komt uit het zuiden, de Pyreneeën en de Middellandse zee en blaast de regenwolken weg. Door de opwarming nemen de windstromen alleen maar toe. Eind april viel er sinds twee jaar voor het eerst weer flink wat regen in de regio rond Perpignan en Roussillon. In januari was ik daar en kon met eigen ogen de droogte zien. De karakteristieke Pic du Canigou was tegen alle gewoonten in sneeuwvrij, waardoor ook de rivieren in het voorjaar geen smeltwaters krijgen. Grote rivieren zoals de Tech bleken nog maar een klein stroompje water te bevatten.
Ik besprak het probleem met Amandine Fabre-Cordon, een bijzonder getalenteerde biologisch werkende wijnboerin in Peyriac-de-Mer. Deze plaats ligt in Corbières, net boven Roussillon. Wie de wijn van Amandine met de veelzeggende naam Qui m’aime me suive proeft, is meteen verkocht. Een prachtig glas van syrah, grenache en carignan. Veel van haar stokken zijn oud, soms wel honderd jaar. De problemen zijn tweeledig. Wijnstokken, waaronder ook juist de zeer oude, sterven door de droogte, en irrigatie is op dit moment nog te duur.
Opwarmen betekent het steeds vroeger uitlopen van de druivenplant. Bij een temperatuur boven de tien graden Celsius wordt de plant actief. Dit wordt gebruikt in de Huglinindex, waarbij berekend wordt hoeveel dagen deze temperatuurdrempel overschreden wordt tot aan de oogst. Men kan het koppelen aan verschillende druivenrassen en zo voorspellen of in een gebied wijnbouw mogelijk is. Die koppeling heet de Jones-index. Maar de wijnboeren zijn de ijsheiligen nog niet vergeten. Nachtvorst die optreedt als de plant al uitloopt, zoals dit jaar in onze regio, kan enorme schade berokkenen. En dat komt steeds vaker voor. De Bourgogne is de afgelopen tien jaar herhaaldelijk hierdoor getroffen. Boeren plaatsen grote kaarsen in de wijngaard. Het kost veel werk om die allemaal op tijd aan te steken. Deze warmte kan zo’n drie graden overbruggen. Helaas blijkt deze truck steeds minder goed te werken omdat de temperatuur vaak verder onder nul zakt. Nieuw is het plaatsen van grote ventilatoren in de wijngaard. De luchtverplaatsing moet de koude lucht als het ware weg blazen. Warme zomers betekent vroeg oogsten. En daar de Fransen massaal in augustus op vakantie zijn, is een bijkomend probleem dat er in die periode een gebrek aan personeel is om te oogsten.
