Hoop

Uitgave maart 2025

Vlak voor Kerstmis kwam de autobiografie van paus Franciscus uit met de veelzeggende titel Hoop. Het is een woord dat deze paus vaker in de mond neemt. Zo koos hij als thema voor het huidige Heilig Jaar: Pelgrims van Hoop. Nu mag je van een gelovig iemand eigenlijk ook niets anders verwachten dan dat hij/zij over hoop spreekt. Hoop en geloof in een betere wereld zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Tegelijk wordt het ons op allerlei manieren lastig gemaakt om in een betere wereld, een betere toekomst te geloven. Het zijn immers onzekere tijden in de wereldpolitiek, het zijn roerige tijden in Den Haag en het lukt ons onvoldoende om de oorzaken van de snellere klimaatverandering weg te nemen en de gevolgen daarvan te beteugelen. Optimisme als drijvende kracht naar vooruitgang maakt plaats voor egoïsme, behoudzucht, nationalisme, wantrouwen in de ander. En we merken dat dat ons niet gelukkiger maakt. Het doet ons eerder wanhopen dan hopen.

Het is daarom goed dat we regelmatig hoopvolle woorden horen. Het doet goed te horen dat mensen in je vertrouwen, in je geloven. Dat geeft immers ruimte om ook je hoop op die ander te stellen. Want een betere wereld mag dan wel bij jezelf beginnen, maar is alleen te bereiken via de ander. Problemen los je immers zo veel beter op samen met anderen. Hoop en geloof zijn de drijvende kracht om bruggen te bouwen naar de ander.

Daarom geloof ik niet in het bouwen van muren aan grenzen, het opwerpen van extra drempels. Ooit schreef ik dat ik het woord identiteit liever inruil voor het woord ziel, juist omdat groepsdenken anderen uitsluit. En al is het je terugtrekken op de eigenheid van groep of streek een veelvoorkomend verschijnsel, het is tegelijk ook een teken van wantrouwen, wellicht zelfs wanhoop. Het bouwt geen bruggen, maar breekt verbindingen af.

Je openstellen voor de ander is een teken van hoop, vertrouwen én geloof. Hopen en geloven zijn werkwoorden; het vergt actie en moed. Ook in deze roerige tijden in land en wereld wil ik optimistisch blijven, wil ik geloven, wil ik hopen. Optimisme is geen naïviteit, het is de moed om te geloven in een betere toekomst, ook als het tegenzit. Ik wens ons allen in de veertigdagentijd, die een aanloop is naar het meest hoopvolle feest van het christendom, Pasen, de moed om optimist te zijn en ernaar te handelen.